Kahramanmaraş depremleri sonrası ulusal ölçekte sosyal yardımlaşma projesi kaynaklı reklam filmi örneği ile kültürel unsurların göstergebilimsel analizi
Hasan Yaman- Selen Özcivanoğlu
- Fatih Atıcı
Yayınlanmış 25.03.2025
Anahtar Kelimeler
- Reklam, Göstergebilim, Kültürel Unsurlar, Barthes, Göstergebilimsel Analiz
- Advertising, Semiotics, Cultural Factors, Barthes, Semiotic Analysis
Nasıl Atıf Yapılır
Telif Hakkı (c) 2025 Hasan Yaman- Selen Özcivanoğlu- Fatih Atıcı
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Araştırmada, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli deprem felaketleri sonrası Turkcell firması tarafından hayata geçirilen projelerin tanıtımı amacıyla hazırlanan “Gönül Bağı” reklamı göstergebilimsel incelemeyle ele alınmıştır. Göstergebilim ilkeleri kullanılarak reklam filminde anlamın nasıl tasarlandığı, sunulduğu ve iletildiği araştırılmıştır. Ayrıca reklamın metinsel ve görsel öğeleri incelenerek içerdiği düzanlam ve yananlamlar analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı, göstergebilimsel çözümlemeyle Turkcell'in "Gönül Bağı" reklamının içerdiği iletilerin kültürel unsurlardan yararlanılarak nasıl aktarıldığını anlamaktır. Çalışma, sosyal sorumluluk temalı reklamın göstergebilimsel analizini sunarak reklamın anlam dünyasını kavramaya ve kültürel bağlamları değerlendirmeye katkı sağlanması bakımından önem taşımaktadır. Reklamların metinsel ve görsel ögeleri, hedef kitleye etkili biçimde mesaj iletmek için dikkatlice tasarlanmaktadır. Çalışmada, alanyazında kabul görmüş Roland Barthes’ın reklam analizi yöntemiyle iletiler açığa çıkarılmaya çalışılmış; kullanılan dilsel, şifrelenmemiş görüntüsel ve şifrelenmiş görüntüsel iletilerle izleyicide duygusal bağ kurma amacı taşındığı ve dilin çağrı işlevinden yararlanıldığı tespit edilmiştir. Göstergebilimsel analiz sonucunda kültürel unsurlar ve bu unsurların aktarımı incelenerek reklamın anlam dünyası çözümlenmiştir. Toplumsal duyarlılık, birlik beraberlik, yardımlaşma, dayanışma, paylaşma, umut olma, yaraları el birliğiyle sarma, fırsat yaratma, kültürü koruma, kalkındırma iletilerinin örtük olarak verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
- Akerson Erkman, F. (2005), Göstergebilime giriş. Multilingual.
- Altınbilek Yalçınkaya, D. ve Sabuncuoğlu İnanç, A. (2021). Covid-19 pandemi döneminde kullanılan reklam çekicilikleri üzerine göstergebilimsel bir inceleme. SAÜ İletişim, 1(1), 70-89.
- Aşkın Balcı, H. (2018). Metindilbilimin ABC’si. Say Yayınları.
- Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. Kültür Bakanlığı.
- Barthes R. (2005). Göstergebilimsel serüven (Mehmet Rıfat ve Sema Rıfat, Çev.). İstanbul: YKY.
- Baştürk, E. ve Eken, İ. (2020). Covid-19 sürecinde telekomünikasyon şirketlerini reklam kampanyaları: Evde Kal kampanyasının göstergebilimsel analizi. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 3(2), 24-55.
- Batı, U. (2005). Bir anlam yaratma süreci ve ideolojik yapı olarak reklamların göstergebilim bir bakış açısıyla çözümlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 175-190.
- Becan, C. (2012). Yeni (duyuşsal) reklam iletileri bağlamında “göstergeleri” okumak: Göstergebilimsel yöntemden yararlanarak bir reklam iletisi çözümlemesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 36-52.
- Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve göstergebilim. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13 (26), 17-41.
- Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
- Candan, G. (2020). Glokalizasyon bağlamında Netflix reklamları: Göstergebilimsel bir analiz. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(1), 3-15.
- Creswell, J. W. ve Creswell, J. D. (2021). Araştırma tasarımı. Nobel.
- Çamdereli, M. (2006). Reklam arası. Tablet Kitabevi.
- Çelebi, T. (2009). Reha Erdem sinemasına göstergebilim açısından bakış: Beş Vakit filminin göstergebilimsel analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
- Çetin, M. ve Sönmez, E. E. (2015). Sosyal temsil kuramı bağlamında kurumsal reklamlar: Türk Hava Yolları örneği. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 1(39). 191-207.
- Fiske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş (S. Irvan, Çev.), Ankara: ARK Yayınları.
- Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. Bilim ve Sanat.
- Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. (Mehmet Yalçın, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
- Gülada, M. O. (2019). Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik hazırlanan kamu spotu reklamlarının göstergebilimsel analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 215-235.
- Günay, D. (2002). Göstergebilim yazıları. Multilingual.
- https://www.turkcell.com.tr/gonulbagi
- Küçükerdoğan, R., (2011). Reklam nasıl çözümlenir. Beta Yayıncılık.
- Limon, S. ve Çalış Zeğerek, E. (2021). Reklamlarda kadınlara yönelik kalıpyargıların dönüşen sunumu: Elidor reklam örneği. Ata İlet. Derg, 21, 73-92.
- Macrury, I. (2009). Advertising. (P. Cobley, Dü.) London & New York: Routledge.
- Odabaşı, Y. (2000). Pazarlama iletişimi. Anadolu Ünv. Yayınları.
- Özer, N. P. ve Yarar, A. E. (2019). Göstergebilimsel bir reklam analizi: Burger King “Ateş Seni Çağırıyor”. Ata İlet Derg, 18, 105-124.
- Parsa, S. ve Parsa, A. F. (2014). Göstergebilim çözümlemeleri. Ege Üniversitesi Yayınları.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, F. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
- Sünbül Olgundeniz, S. ve Parsa, A.F. (2014). Reklam dünyasında imgenin gücü “Arçelik ve Vestel reklamlarında robot karakterlerle yaratılan evren”. NWSA-Humanities, 9(2), 95-106.
- Tanses, G. (1999). Reklam terimleri ve kavramları sözlüğü. Adam Yayınları.
- Tekvar, S. O. (2006). Dergi reklamlarında toplumsal cinsiyet göstergeleri: FHM ve Cosmopolitan reklamlarının karşılaştırmalı göstergebilimsel analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Tuncer, E. S. (2020). Göstergebilimin çözümleme modelleri ışığında reklam anlatıları. Ata İlet Derg, 20, 73- 102.
- Uslusoy, B. (2004). Sosyal reklamların halkla ilişkiler uygulamalarındaki önemi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
- Ustaahmetoğlu, E. (2016). Televizyon reklamlarında standart dile karşı şiveli dilin etkisinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 135-156.
- Weigold, M. F. ve Arens, W. F. (2018). M: Advertising. McGraw-Hill.
- Yecke, C. P. (2005). Mayhem in the middle: How middle schools have failed America--and how to make them work. Compact Guides to Education Solutions. Thomas B. Fordham Foundation.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
- Yıldırım, Ş. (2019). Reklamlardaki kültür aktarımının göstergebilimsel bir incelemesi. International Journal of Languages' Education and Teaching, 7(2), 344-357.
- Yüksel, H. (2021). Sosyal mesaj içerikli reklamlar: Türk Telekom Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projeleri reklam filminin göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 55, 33-55