Cilt 12 Sayı 2 (2024): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Borsa İstanbul ve Türkiye’nin dış ticareti arasındaki ilişki

PDF (English)
  • Selma Aytüre,
  • Meltem Keskin
Selma Aytüre
Doç. Dr., Ankara, Türkiye
Meltem Keskin
Doç. Dr., Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v12i2.2370

Yayınlanmış 2024-06-25

Anahtar Kelimeler

  • XU100, Türkiye, International Trade
  • BIST100, Türkiye, Uluslararası Ticaret

Nasıl Atıf Yapılır

Aytüre, S., & Keskin, M. (2024). Borsa İstanbul ve Türkiye’nin dış ticareti arasındaki ilişki. Business & Management Studies: An International Journal, 12(2), 345–355. https://doi.org/10.15295/bmij.v12i2.2370

Telif Hakkı (c) 2024 Selma Aytüre- Meltem Keskin

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Uluslararası ticaret ister gelişmiş ister gelişmekte olsun tüm ülkelerin rekabet gücünü ve refah seviyesini belirleyen önemli bir göstergedir. Borsalar ise sermaye piyasalarının ve ekonomilerin indikatörüdür. Bu bağlamda, uluslararası ticaretin ve borsanın ilişki düzeylerini belirlemek önemli olabilmektedir. Çalışmanın amacı; Türkiye özelinde uluslararası ticaret potansiyel ile Borsa İstanbul’da işlem gören, işlem hacmi ve piyasa değeri en yüksek 100 hissenin oluşturduğu BIST 100 Endeksi (XU100) arasında ilişki ve düzeyi 2013:01-2023:12 döneminde incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye ihracat ve ithalatının BIST 100 ’de yansıması Johansen Eşbütünsel ve Granger Nedensellik Analizi yöntemlerinden yararlanılarak değerlendirilmiştir. Bulgulara göre ihracat ve ithalatın kısa ve uzun dönemde BIST 100 performansı ile ilişkili olduğu ve BIST 100 performansına neden olduğu tespit edilmiştir. İhracat BIST 100 performansı üzerinde kısa ve uzun dönemde pozitif yönde anlamlı etkiye sahip iken, ithalat BIST 100 performansı üzerinde kısa ve uzun dönemde negatif yönde anlamlı etkiye sahiptir.

PDF (English)

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Akmeşe, A., Demiroğlu, S., & Akmeşe, O. (2023). Dış ticaret ile borsa arasındaki ilişki: ARDL sınır testi yaklaşımı [The relationship between foreign trade and stock exchange: Ardl bounds test]. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(70):3913-3919. 10.29228/JOSHAS.73440
  2. Ani, T. M., Nzewi, U. C., & Abere, G. E. (2024). Foreign exchange rate disruptions and stock market performance of selected manufacturing firms quoted on the Nigerian exchange group. European Journal of Accounting, Auditing and Finance Research, 12(4), 1-15. 10.37745/ejaafr.2013/vol12n411
  3. Arize, A. C., Osang, T., & Slottje, D. J. (2000). Exchange rate volatility and foreign trade: Evidence from thirteen LDC's. Journal of Business & Economic Statistics, 18(1), 10-17.
  4. Aytekin, İ. & Okyay, U. (2022). Döviz kuru enflasyon ve dış ticaret arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi: Türkiye örneği [An econometrıc analysis of the relationship between exchange rate inflatıon and foreign trade: Turkey]. Academic Review of Economics and Administrative Sciences, 15(2), 460-475.
  5. Baldemir, E. & Gökalp, F. (1999). Türkiye’de döviz kuru ve dış ticaret hadleri ilişkisinin ekonometrik analizi, [Econometric analysis of the relationship between exchange rate and terms of trade in Turkey]. IV. National Econometrics and Statistics Symposium Proceedings, 14-16 May, Antalya, 17-40.
  6. Barakalı, O. C., & Elmas, B. (2022). “The effect of currency rısk on market value: An analysis ın Borsa Istanbul”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 277-289.
  7. Bera, A. K. & Jarque, C.M. (1980). Efficient tests for normality, homoscedasticity and serial independence of regression residuals. Economics Letters C.6 (3): say.255–259.
  8. Borsa İstanbul (2024). BIST 100 (XU100). Retrieved from https://www.borsaistanbul.com/tr/endeks-detay/1000/bist-100 (Accessed: 12.02.2024).
  9. Brzeszczyński, J. & Ibrahim, B. M. (2019). A stock market trading system based on foreign and domestic information. Expert systems with applications, 118, 381-399.
  10. Buckle, R. A., & Pope, M. J. (1985). Inflation and the terms of trade in a foreign exchange-constrained economy. New Zealand Economic Papers, 19(1), 1-20.
  11. Chen, C. N., Tsaur, T. W. & Liu, S. C. (1989). Currency substitution, foreign inflation, and terms-of-trade Dynamics. Journal of Political Economy, 97(4), 955-964.
  12. Coşkun, M., Kiracı, K. & Muhammed, U. (2016). Seçilmiş makroekonomik değişkenlerle hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki: Türkiye üzerine ampirik bir inceleme. [Relationship between stock prices and selected macroeconomic variables: an empirical study.] Finance Political & Economic Reviews 53 (616), 61-74.
  13. Cox, D. R.,& Solomon, P. J. (1988). On testing for serial correlation in large numbers of small samples. Biometrika 75(1):145–148
  14. Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
  15. Dvorak, T. (2001). Does foreign trading destabilize local stock markets? Unpublished paper, Department of Economics, Williams College. 1-24.
  16. Fung, H.-G., Lo, W. C. & Leung, W. K. (1995). Evidence on the dynamic relationship between international trade and the stock market: The four Asian tigers. The Journal of International Trade and Economic Development 4(2), 171-183.
  17. Gürbüz, A., Kılıç, M., & Bekereci, N. E. (2023). Türkiye'de sendikasyon kredileri, dış ticaret ve hisse senedi piyasası arasındaki ilişki [The relationship between syndicatıon loans, foreign trade and equıty market in Türkiye.] Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 6(1), 35-47.
  18. Hasanujzaman, M. (2016). The impact of export growth to stock market in a managed floating exchange rate regime: A var analysis. MPRA Paper No. 77123, 1-12.
  19. Hepaktan, C. E., Çinar, S., & Dündar, Ö. (2011). Türkiye'de uygulanan döviz kuru sistemlerinin dış ticaret ile ilişkisi [The relationship between exchange rate systems in Turkey and foreign trade]. Journal of Academic Researches and Studies, 3(5), 62-82.
  20. Hüseyin, Ö. & Kutlu, M. (2019). Türkiye'de enflasyon, döviz kuru ve dış ticaret dengesi ilişkisinin var modeli ile analizi [Analysıs of the relatıonshıp among ınflatıon, exchange rate and foreign trade balance in Turkey using var model]. Journal of Management and Economics Research, 17(4), 214-231.
  21. İkizlerli, D., & Ülkü, N. (2012). Political risk and Foreigners' trading: evidence from an emerging stock market. Emerging Markets Finance and Trade, 48(3), 106-121.
  22. Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254.
  23. Johansen, S. (1995). Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models. Oxford: Oxford University Press.
  24. Kara, A., & Nelson, E. (2003). The exchange rate and inflation in the UK. Scottish Journal of Political Economy, 50(5), 585-608.
  25. Keskin, K., M. & Yücel, A. (2019). Amerikan Merkez Bankası faiz kararları ile BIST 100 endeksi arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determination of the relationship between the Federal Reserve Board interest rates and BIST 100 index]. The Journal of Accounting and Finance, (84), 165-176.
  26. Köylü, K. M. (2018). Ekonomi bilimlerinde güncel akademik çalışmalar [Turkish capital market and its potential. Current Academic Studies in Economic Sciences.] ed. Title, Y.A. Gece Kitaplığı. 390-398.
  27. Menon, F.J. (1996). The long-run relationship between the real exchange rate and terms of trade in OECD countries. Applied Economics, Vol: 28, Issue: 9, 1075-1080
  28. Nicita, A. (2013), Exchange rates, international trade and trade policies, United Nations Conference on Trade and Development, Policy Issues in International Trade and Commodities, Study series. 56, 1-22.
  29. Nielsen, S. (2010). Stock return predictability & output, export and import, The MSc Programme in Economics and Business Administration, Copenhagen Business School. Master Thesis, 1-378.
  30. Ordu, C. F. (2013). Döviz kuru dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği [Exchange rate foreign trade relationship: Turkey example] (Master's thesis, Adnan Menderes University, Social Sciences Institute). Adana, 1-99.
  31. Peker, O. (2008). Reel döviz kurunun dış ticaret dengesine etkileri: Türkiye örneği [The effects of the real exchange rate on the foreign trade balance: The example of Turkey]. Atatürk University, Journal of Economics and Administrative Sciences, Volume: 22, Issue: 1, Erzurum, 34-42.
  32. Perée, E., & Steinherr, A. (1989). Exchange rate uncertainty and foreign trade. European Economic Review, 33(6), 1241-1264.
  33. Reyes, J. (2007). Exchange rate pass-through effects and ınflation targeting in emerging economies: What is the relationship. Review of International Economics, 15(3), 538–559.
  34. Sadeghzadeh, K. (2019). Türkiye'de ihracat ve ithalatın borsa üzerindeki etkileri [Effects on stock exchange of imports and exports in Turkey]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 1-23.
  35. Şenol, Z., & Koç, S. (2021). Kur riski ve kur riski yönetiminin firma performansına etkisi [The effect of foreign exchange risk and foreign exchange risk management on firm performance] Journal of Research in Economics, Politics & Finance, 6(2): 534-564. 10.30784/epfad.896275
  36. TUİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu istatistik veri portalı [Turkish Statistical Institute Statistics Data Portal] Retrieved from https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104 (Accessed 12.02.2024).
  37. Urzúa, C.M., (1996). On the correct use of omnibus tests for normality. Economics Letters 53, 247-251. Erratum 1997, vol. 54, 301.
  38. Ülkü, N. (2015). The interaction between foreigners' trading and stock market returns in emerging Europe. Journal of Empirical Finance, 33, 243-262.
  39. Vergil, H. & Erdoğan, S. (2009). Döviz kuru-ticaret dengesi ilişkisi: Türkiye örneği [Exchange rate-trade balance relationship: Turkey example]. ZKU Social Sciences Journal, Volume 5, Issue:9, Zonguldak, 35-57.
  40. White, H. (1980). A Heteroskedasticity-consistent covariance matrix estimator and a direct test for Heteroskedasticity. Econometrica. 48 (4): 817–838. CiteSeerX 10.1.1.11.7646. doi:10.2307/1912934
  41. Wilson, J. F., & Takacs, W. E. (1979). Differential responses to price and exchange rate influences in the foreign trade of selected industrial countries. The Review of Economics and Statistics, 267-279.
  42. Yamak, R. & Korkmaz, A. (2005). Reel döviz kuru ve diş ticaret dengesi ilişkisi [Relationship between real exchange rate and foreign trade]. Istanbul University, Faculty of Economics Journal of Econometrics and Statistics, Issue: 2, Istanbul, 11-29.
  43. You, K., Chinthalapati, V. R., Mishra, T., & Patra, R. (2024). International trade network and stock market connectedness: Evidence from eleven major economies. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 91, 101939.