Cilt 11 Sayı 3 (2023): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Mutfak ve servis çalışanlarının aşırı turizme bakış açıları üzerine fenomenolojik bir araştırma

PDF
  • Mete Sezgin,
  • Abdullah Köseoğlu,
  • Ali Keleş,
  • Gözde Uyanık Erkılıç
Mete Sezgin
Prof. Dr, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye
Abdullah Köseoğlu
Öğr. Gör., KTO Karatay Üniversitesi, Konya, Türkiye
Ali Keleş
Dr., Bağımsız Araştırmacı, Türkiye
Gözde Uyanık Erkılıç
Yüksek Lisans Öğrencisi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2219

Yayınlanmış 2023-09-24

Anahtar Kelimeler

  • Aşırı Turizm, Turizm İşletmeleri, Mutfak ve Servis Çalışanları
  • Overtourism, Tourism Businesses, Kitchen and Service Employees

Nasıl Atıf Yapılır

Sezgin, M., Köseoğlu, A., Keleş, A., & Uyanık Erkılıç, G. (2023). Mutfak ve servis çalışanlarının aşırı turizme bakış açıları üzerine fenomenolojik bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 11(3), 715–730. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2219

Telif Hakkı (c) 2023 Mete Sezgin- Abdullah Köseoğlu- Ali Keleş- Gözde Uyanık Erkılıç

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Turizm, özellikle endüstri devrimiyle birlikte elde edilen yıllık izin hakkı ve yine endüstri devrimi sonrası daha hissedilir olan rekreasyon kavramının ortaya çıkmasıyla insanlar için lüks tüketimden ziyade bir ihtiyaç haline dönüşmüştür. Başlangıçtan bu zamana kadar geçen süreçte her geçen gün büyüyen ve gelişen turizm endüstrisinde katılımcı sayısı her geçen yıl artmaktadır. Turizmin dünya geneline yayılmış olması katılım sağlayan kişiler açısından olumlu sonuçlar doğururken gidilen destinasyonlar, işletmeler ve çalışanlar açısından bir yıpranma sürecini de ortaya çıkarmaktadır. Ülkelerin turizm sezonları birbirinden farklı dönemlere denk gelse de özellikle yoğun sezon olarak ifade edilen dönemlerde literatüre henüz yeni girmiş olan aşırı turizm (overturizm) kavramının etkileri hissedilmektedir. Aşırı turizm hem bölge hem de çalışanlar açısından farklı yoğunluklar ve yorgunluklar ortaya çıkaran bir kavramdır. Bu araştırmada Türkiye’de yoğun sezon döneminde aşırı turizmin mutfak ve servis çalışanları üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacına yönelik olarak Antalya’nın Side ve Manavgat bölgelerinde seçilen 8 ayrı turizm işletme belgeli tesiste mutfak ve servis çalışanlarına açık uçlu 9 sorudan oluşan yüz yüze mülakatlar yapılmıştır. Elde edilen mülakat verileri nitel araştırma deseni kapsamında VOYANT, MS Excel ve Word programları aracılığıyla betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan analizler sonrası elde edilen sonuçlara göre; aşırı turizmin genel olarak mutfak ve servis çalışanları üzerinde olumsuz etkilerinin olmadığı, yoğun olan dönemlerde daha çok hava sıcaklığından kaynaklanan etkilerin hissedildiği ifade edilmiştir.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Adie, B., Falk, M., Savioli, M. (2019). Overtourism As a Perceived Threat To Cultural Heritage In Europe. Current Issues in Tourism, 14(23), 1737-1741.
  2. Akgündüz Y., Akdağ G., Güler O. & Sünnetçioğlu S. (2015). İşten ayrılma niyeti ve aşırı rol yükünün otel çalışanlarının sosyal aylaklık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,16 (4), 515-536.
  3. Akyurt Kurnaz, H. & İpar, M. S. (2020). Yavaş Şehir Akyaka’da Aşırı Turizm Olgusunun Esnafın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 2 (1) , 39-55.
  4. Alexis, P. (2017). Over-tourism and anti-tourist sentiment: an exploratory analysis and discussion. Ovidius University Annals, Economic Sciences Series, 17 (2), 288-293.
  5. Alnıaçık, E. & Mehtap, Ö. (2015). Subjektif Uyumun İş Çıktılarına Etkisi: Benzerlik Uyumu mu, Bütünleyici Uyum mu? Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 165-186.
  6. Anuar, A., Ridzuan, F., Jaini, N., Sulaiman, F., Hashim, N. (2019). The Impact Of Overtourism Towards Local Community In Heritage City. Journal of Tourism & Hospitality, 03(08), 1-5.
  7. Aydın, Ş. (2004). Örgütsel Stres Yönetimi, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (3), (49-74).
  8. Aydoğan Çiftçi, M. (2014). İş ortamının yaratıcılık performansına etkisi: mutfak çalışanları üzerine bir uygulama, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
  9. Aylan, F. K., & Aylan, S. (2020). Aşırı Turizm Kavramının Farklı Boyutlarıyla İncelenmesi: Instagram’da Paylaşılan Fotoğraf ve Yorumların İçerik Analizi (Examining of Overtourism with Different Dimensions: Content Analysis of Photos and Comments Shared on Instagram). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(1), 584–607.
  10. Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
  11. Boissevain, J. (1977). Tourism and development in malta. Development and Change, 8 (4): 523-538.
  12. Carless, Sally A. (2005). “Person–job fit versus person–organization fit as predictors of organizational attraction and job acceptance intentions: A longitudinal study”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78: 411–429.
  13. Chatman, Jennifer A., (1989). “Improving Interactional Organizational Research: A Model of Person-Organization Fit”. Academy of Management Review, 14(3): 333-349.
  14. Cheer, J. M., Milano, C. & Novelli, M. (2019). Tourism and community resilience in the anthropocene: Accentuating temporal overtourism. Journal of Sustainable Tourism, 27 (4), 554-572.
  15. Chuang, N. K. L. & Simon, A. (2011). Job Stress Among Casino Hotel Chefs in a Top-Tier Tourism City. Journal of Hospitality Marketing & Management, 20(5), 551-574.
  16. Cresswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları (3.Baskı, Çev. Ed. Selçuk Beşir Demir). Eğiten Kitap: Ankara.
  17. Creswell, J. W. (2013). Research Design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches. New York: Sage.
  18. Cummings, L. (1965). Source Organizational Climates for Creativity. The Academy of Management Journal, 8 (3), 220-227.
  19. Çakıcı, A. C., Uzpak, B. D. & Kaynak, M. (2016). Antakya’da Alakart Servis Yapılan Restoranların Sık Karşılaştıkları İşletmecilik Sorunları Üzerine Bir Araştırma’. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 4 (Special Issue1). 32-42.
  20. Çam, O. & Çelik, C. (2022). Aşırı Turizm Kapsamında Turistlere Yönelik Olumsuz İfadeler, Yapılan Eylemler ve Bunların Turizme Yansımalarının Değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 66-84.
  21. Çelik, M., & Çıra, A. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde aşırı iş yükünün aracılık rolü. Ege Akademik Bakış, 13 (1): 11-20.
  22. Çelik, N. (2009). Konaklama İşletmelerinde Çalışanlara Yönelik Yıldırma Davranışları (Mobbing) ve İş Stresi: Mersin İli Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
  23. Çolak, O., Kiper, V. O. & Batman, O. (2020). Ölçüsüz turizm’e (over-tourısm) dair kavramsal bir yaklaşım, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12 (23): 609-621.
  24. Denizer, D. (2012). Yiyecek İçecek Hizmetleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  25. Duyar, M. & Bayram, M. (2019). Aşırı turizm ve turizm korkusu: yerel halk ve turizm ilişkisinin evrimi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (40), 347-362.
  26. Erkuş, A. & Günlü E. (2009). İletişim tarzının ve sözsüz iletişim düzeyinin çalışanların iş performansına etkisi: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 7-24.
  27. Evans, N. H. (1976). Tourism and cross cultural communication. Annals of Tourism Research, 3 (4), 189-198.
  28. Fontanari, M., Traskevich, A., & Seraphin, H. (2021). (De) growth imperative: the importance of destination resilience in the context of overtourism. In Issues and cases of degrowth in tourism (pp. 22-41). Wallingford UK: CABI.
  29. Gazeloğlu, C. & Erkılıç, E. (2020). Bilimsel araştırmalarda temel örnekleme yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
  30. Goodwin, H. (2017). The challenge of overtourism. responsible tourism partnership working paper 4. (Erişim:01.12.2021). https://haroldgoodwin.info/pubs/RTP'WP4Overtourism01'2017.pdf
  31. Greenhaus, J.H., Parasuraman S., Granrose C.S., Rabinowitz S. & Beutell N.J. (1989). Sources of WorkFamily Conflict Among Two Career Couples. J. Vocational Behaviour, 34: 133-153.
  32. Guest, G., MacQueen, K. M. & Namey, E. E. (2012). Applied thematic analysis. Thousand Oaks., CA: Sage.
  33. Hochschild, A. R. (1983). The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. Berkeley: University of California Press.
  34. https://voyant-tools.org/?corpus=0373600940aab090cfc0fa2231c51ecd&view=Cirrus Erişim Tarihi:22.05.2023
  35. Hu, M.L. (2010). Developing a Core Competency Model of Innovative Culinary Development. International Journal of Hospitality Management, 29 (4), 582-590.
  36. Kaplan, M. & Ulutaş, Ö. (2016). Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 165-174.
  37. Kariuki, R. (2021). Effect Of Regulation On Curbing Over Tourism In East Africa. a Critical Literature Review. IJMHT, 1(1), 44-57.
  38. Koens, K., Postma, A. & Papp, B. (2018). “Overtourism?” - Understanding and Managing Urban Tourism Growth Beyond Perceptions (Executive Summary). Madrid: UNWTO.
  39. Koray, G. (2020). İstanbul’da aşırı turizm: sivil toplum kuruluşları görüşleri üzerinden yorumlayıcı ve karşılaştırmalı bir araştırma. Sakarya uygulamalı bilimler üniversitesi lisansüstü eğitim enstitüsü, Sakarya.
  40. LaFlamme, A. G. (1979). The impact of tourism: A case from the Bahama Islands. Annals of Tourism Research, 6 (2), 137–148.
  41. Marczyk, G., DeMatteo, D., & Festinger, D. (2005). Essentials Of Research Design And Methodology. New York: John Wiley & Sons Inc.
  42. Maslach, C., & Zimbardo, P. G. (1982). Burnout – The Cost of Caring, New Jersey: Prentice-Hall Inc. Englewood Cliffs.
  43. Oğan, Y. (2021). Mutfak çalışanlarının yaratıcılık algı düzeyleri üzerine bir araştırma. Fiscaoeconomia, 5 (2), 756-768.
  44. Olalı, H. & Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi. İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık.
  45. O'Reilly, A.M. (1986). Tourism carrying capacity: Concept and issues. Tourism Management, 7 (4), 254–258.
  46. Öksüz, S., & Erkılıç, E., (2022). İş yaşam kalitesi ve kurumsal sosyal sorumluluk algısının işe adanmışlık üzerindeki etkisinin incelenmesi: Zincir otel işletmeleri üzerine bir araştırma, Business and Management Studies: An International Journal, 10 (4): 1492-1511.
  47. Patton, Q. M. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newsbury Park, London, New Dehli: Sage Publications.
  48. Peeters, P., Gössling, S., Klijs, J., Milano, C., Novelli, M., Dijkmans, C., Eijgelaar, E., Hartman, S., Heslinga, J., Isaac, R., Mitas, O., Moretti, S., Nawijn, J., Papp, B. & Postma, A. (2018). Research for TRAN Committee - Overtourism: Impact and Possible Policy Responses. Brussels: European Parliament, Policy Department for Structural and Cohesion Policies.
  49. Phi, G. (2019). Framing Overtourism: a Critical News Media Analysis. Current Issues in Tourism, 17(23), 2093-2097.
  50. Pizam, A. & Milman, A. (1986). The Social Impacts of Tourism, Tourism Recreation Research, (11) 1, 29-33.
  51. Quan, S. & Wang, S. (2003). Towards a Structural Model of the Tourist Experience: An Illustration from Food Experiences in Tourism. Tourism Management, 25, 297-305.
  52. Saldamlı, A. (2000). Otel İşletmelerinde Stres Kaynakları ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 288-302.
  53. Seraphin, H., Gowreesunkar, V., Zaman, M., Lorey, T. (2019). Limitations Of trexit (Tourism Exit) As a Solution To Overtourism. WHATT, 5(11), 566-581.
  54. Smith, M. K., Sziva, I. P. & Olt, G. (2019). Overtourism and resident resistance in Budapest. Tourism Planning & Development, 16 (4), 376-392.
  55. Sonuç, N. (2014). Sürdürülebilir Turizm: Tanımı ve İçeriği (İçinde: Sürdürülebilir Turizm, Ed. Metin Kozak), Ankara: Detay Yayıncılık.
  56. Sökmen, A. (2005). Konaklama İşletmelerinin Yöneticilerinin Stres Nedenlerinin Belirlenmesinde Cinsiyet Faktörü: Adana’da Ampirik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 1-27.
  57. Tarakçıoğlu, S. (2004). Bursa Yöresindeki Konaklama İşletmesi Yöneticilerinin Stres Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 1-15.
  58. Tiyce, M. H., Nerilee C., Grant-Breen, H. (2013). Employee Stress and Stressors in Gambling and Hospitality Workplaces. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 12(2), 126-154.
  59. Unur, K. & Pekerşen, Y. (2017). İş stresi ile toksik davranışlar arasındaki ilişki: aşçılar üzerinde bir araştırma, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), 108-129.
  60. UNWTO. (1983). Risks of Saturation of Tourist Carrying Capacity Overload in Holiday Destinations. Madrid.https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284407545
  61. Williams, T. A. (1979). Impact of Domestic Tourism on Host Population. Tourism Recreation Research, 4(2), 1521.
  62. World Travel & Tourism Council (WTTC). (2017). Coping with Success Managing Overcrowding in Tourism Destinations, McKinsey & Company and World Travel & Tourism Council.
  63. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  64. Yüksel, F. , Ön Esen, F. , Kılıç, B. & Akçay, S. (2020). Paydaşların gözüyle yavaş şehir Akyaka’da aşırı turizm. Turizm Akademik Dergisi, 7 (1), 257-268.
  65. Zmyślony, P., Kowalczyk-Anioł, J., Dembińska, M. (2020). Deconstructing the Overtourism-related Social Conflicts. Sustainability, 4(12), 1695.
  66. Zmyślony, P., Leszczyński, G., A, W., Alejziak, W. (2020). The Sharing Economy and Sustainability Of Urban Destinations In The (Over)tourism Context: The Social Capital Theory Perspective. Sustainability, 6(12), 2310.