Cilt 10 Sayı 1 (2022): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Türk lirasının dönemler arası itibarı: Karşılaştırmalı ARDL sınır testi yaklaşımları

PDF
  • Ömer Faruk Özyalçın,
  • Emin Ertürk
Ömer Faruk Özyalçın
Doktora Öğrencisi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Doktora Programı, Bursa, Türkiye
Emin Ertürk
Prof. Dr., Bursa Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Bursa, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v10i1.1916

Yayınlanmış 2022-03-26

Anahtar Kelimeler

  • The Credit of the Turkish Lira, Selected Macroeconomic Variables, Convertibility, Structural Break, Autoregressive Distributed Lag Model, Error Correction Model
  • Türk Lirasının İtibarı, Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler, Konvertibilite, Yapısal Kırılma, Otoregresif Dağıtılmış Gecikme Modeli, Hata Düzeltme Modeli

Nasıl Atıf Yapılır

Özyalçın, Ömer F., & Ertürk, E. (2022). Türk lirasının dönemler arası itibarı: Karşılaştırmalı ARDL sınır testi yaklaşımları. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 58–81. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i1.1916

Telif Hakkı (c) 2022 Ömer Faruk Özyalçın- Emin Ertürk

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

24 Ocak 1980 kararları ile Türkiye ekonomisinde başlayan serbestleşme hareketleri Türk lirasının 4.4.1990 tarihinde konvertibilite kazanmasının yolunu açmıştır. Ancak iktisadi, siyasi ve toplumsal açıdan bir dönüm noktası olan 2001 Şubat krizine kadar sürekli değişen koalisyon hükümetleri, ekonomik krizler, depremler ve sıra dışı olaylar nedeniyle konvertibilitenin olumlu etkileri Türkiye ekonomisine yansımamıştır. Bu nedenle zaman zaman konvertibilite ilanının zamanlaması eleştirilmiştir. 2001 krizinin etkilerinin 2002 yılı başlarında geçmeye başlaması ve 3 Kasım 2002’den sonra siyasi istikrarın ekonomik istikrara dönüşmesinden dolayı Türk lirası güçlenmiş ve konvertibilite daha anlamlı hale gelmiştir. Bu çalışma; 1987:2-2001:4 ve 2002:1-2019:2 dönemleri için kurulan iki model yardımıyla Türkiye’de bankalarda tutulan yabancı mevduatın toplam mevduatlar içindeki payının bir önceki döneme göre değişim hızı ile temsil edilen Türk lirasının itibarı ve talebi ve seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkileri Autoregressive Distributed Lag Modeli ve Error Correction Model ile incelemekte ve karşılaştırmaktadır. Yapılan ampirik analizlerden çıkan anlamlı sonuçlara göre; 1987:2-2001:4 ve 2002:1-2019:2 dönemlerinde Türkiye’de bankalarda tutulan yabancı mevduatın toplam mevduatlar içindeki payının bir önceki döneme göre değişim hızını etkileyen iktisadi kriz yaşanma sıklığı, seçilmiş makroekonomik değişkenler ve değişkenlerin etki yönleri hem kısa hem de uzun dönemde farklılık göstermektedir.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Akçay, O. C., Alper, E. C. ve Karasulu, M. (1997). Currency Substitution and Exchange Rate Instability: The Turkish Case. European Economic Review, 41(3–5), 827–835. https://doi.org/10.1016/s0014-2921(97)00040-8
  2. Aslan, M. (2020). Anadolu Ajansı. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/fetonun-hain-darbe-girisiminin-ekonomiye-dolayli-maliyeti-350-milyar-dolar/1909959
  3. Bahmani-Oskooee, M., Halicioglu, F. ve Bahmani, S. (2017). Do Exchange Rate Changes have Symmetric or Asymmetric Effects on the Demand for Money in Turkey? https://doi.org/10.1080/00036846.2017.1279271.
  4. Bahmani-Oskooee, M. ve Karacal, M. (2006). The Demand for Money in Turkey and Currency Substitution. Applied Economics Letters, 13(10), 635–642. https://doi.org/10.1080/13504850500358819.
  5. Bergstrand, J. H. ve Bundt, T. P. (1990). Currency Substitution and Monetary Autonomy: The Foreign Demand for US Demand Deposits. Journal of International Money and Finance, 9(3), 325–334. https://doi.org/10.1016/0261-5606(90)90013-P.
  6. Bilgili, E. (1993). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Parası’nın Konvertibilitesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (10), 165–181. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/514331
  7. Black, B., Kraakman, R. ve Tarassova, A. (2000). Russian Privatization and Corporate Governance: What Went Wrong? Stanford Law Review, 52(6). https://doi.org/10.2307/1229501.
  8. Borsa İstanbul. (2020). Erişim adresi: https://www.borsaistanbul.com/Dosyalar/25yil/index.html
  9. Boyer, R. S. ve Kingston, G. H. (1987). Currency substitution under finance constraints. Journal of International Money and Finance, 6(3), 235–250. https://doi.org/10.1016/0261-5606(87)90001-5.
  10. Brown, R. L., Durbin, J. ve Evans, J. M. (1975). Techniques for Testing the Constancy of Regression Relationships Over Time. Journal of the Royal Statistical Society: Series B (Methodological), 37(2), 149–163. https://doi.org/10.1111/j.2517-6161.1975.tb01532.x.
  11. Chen, H. ve Peng, W. (2009). The Potential of the Renminbi as an International Currency. Currency Internationalization: Global Experiences and Implications for the Renminbi, 115–138. https://doi.org/10.1057/9780230245785.
  12. Chinn, M. ve Frankel A., J. (2005). Will the Euro Eventually Surpass the Dollar as Leading International Reserve Currency? National Bureau of Economic Research Working Paper Series, 11510.
  13. Civcir, İ. (2003). Broad Money Demand and Currency Substitution in Turkey. Ekonomick Casopis, 51(7), 823–841.
  14. Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427. https://doi.org/10.2307/2286348.
  15. Dritsakis, N. (2011). Demand for Money in Hungary: An ARDL Approach. Review of Economics and Finance, (5), 1–16.
  16. Dura, C. (1987). Türk Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Entegrasyonu ve Uzmanlaşma I. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 54–69.
  17. Edwards, S., Tabellini, G., Edwards, S. ve Tabellini, G. (1990). Explaining Fiscal Policies and Inflation in Developing Countries. Erişim adresi: https://econpapers.repec.org/RePEc:nbr:nberwo:3493
  18. Eichengreen, B. (2005). Sterling’s Past, Dollar’s Future: Historical Perspectives on Reserve Currency Competition (Sayı 11336). Cambridge.
  19. Eichengreen, B. ve Frankel A. J. (1996). On the SDR: Reserve Currencies and the Future of the International Monetary System. Içinde Center for International and Development Economics Research (CIDER) Working Papers (Sayı C96-068). Erişim adresi: https://econpapers.repec.org/RePEc:ucb:calbcd:c96-068.
  20. Engle, R. F. ve Granger, C. W. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251–276.
  21. Ertuǧrul, A. ve Selçuk, F. (2001). A brief account of the Turkish economy, 1980-2000. Russian and East European Finance and Trade, 37(6), 6–30. https://doi.org/10.2139/ssrn.262957.
  22. Ertürk, E. (1991). Türkiye İktisadında Yeni Bir Boyut, Para İkamesi: Kavram, Teori, Oluşum Süreci ve Sonuçları (1. baskı). Bursa: Uludağ Yayınları.
  23. Ertürk, E. (2015). İktisat Kavram-İlke-Politika (3. baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
  24. Ertürk, E. (2016a). Makro İktisat (3. baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
  25. Ertürk, E. (2016b). Uluslararası İktisat: Teori ve Politika (4. baskı). Bursa: Medyay Kitabevi.
  26. Ertürk, E. (2018). Döviz Ekonomisi. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
  27. Federal Reserve Bank of St. Louis. (2020). Erişim adresi: https://fred.stlouisfed.org/
  28. Fischer, S. (1981). Seigniorage and Fixed Exchange Rates: An Optimal Inflation Tax Analysis. NBER Working Paper Series, No. 783(783), 59–70. Erişim adresi: http://www.nber.org/papers/w0783%5Cnhttp://www.nber.org/papers/w0783.pdf
  29. Gemici, K. (2012). Rushing toward currency convertibility. New Perspectives on Turkey, 47, 33–55. https://doi.org/10.1017/s0896634600001692.
  30. IMF. (2020a). Erişim adresi: https://www.imf.org/en/countries#T
  31. IMF. (2020b). Erişim adresi: https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/WEOWORLD
  32. IMF. (2020c). Erişim adresi: http://data.imf.org/regular.aspx?key=61545859
  33. IMF. (2020d). Erişim adresi: https://data.imf.org/?sk=4c514d48-b6ba-49ed-8ab9-52b0c1a0179b
  34. Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254.
  35. Johansen, S. (1991). Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica, 59(6), 1551–1580.
  36. Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration - With Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210.
  37. Kenen, P. B. (1983). The Role of the Dollar as an International Currency. Occasional Papers.
  38. Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B. ve Schmidt, P., Shin, Y. (1992). Testing the Null Hypothesis of Stationarity against the Alternative of a Unit Root. Journal of Econometrics, 54(1–3), 159–178.
  39. Lee, J.; Strazicich M, C. (2001). Break Point Estimation and Spurious Rejections. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 63(5), 535–558.
  40. Lee, J., Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks. Department of Economics, University of Central Florida Working Paper Series, 85(4), 1082–1089. https://doi.org/10.1162/003465303772815961.
  41. Lucas, R. (1976). Econometric policy evaluation: A critique. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, Elseiver, 1(1), 19–46.
  42. Miles, M. A. (1978). Currency Substitution, Flexible Exchange Rates, and Monetary Independence (C. 68).
  43. Narayan, P. K. (2004). Reformulating Critical Values for the Bounds F-statistics Approach to Cointegration: An Application to the Tourism Demand Model for Fiji. Australia.
  44. Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-U.S. Migration 1972-2001. Contemporary Economic Policy, 24(2), 332–342. https://doi.org/10.1093/cep/byj019.
  45. Ortiz, G. (1983). Dollarization in Mexico: Causes and consequences. Içinde Financial Policies and the World Capital Market: The Problem of Latin American Countries.
  46. Parasız, İ. (1990). Türk Lirasının Konvertibilitesi ve Sorunları. Tekstil ve Makina Dergisi, 4(21), 162.
  47. Parasız, İ. (2012). Para Teorisi ve Politikası (3. baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
  48. Patterson, K. D. (2000). An Introduction to Applied Econometrics: A Time Series Approach. Macmillan.
  49. Perron, P. (1997). International evidence on breaking trend functions in macroeconomic variables. Journal of Econometrics, 355–385.
  50. Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 1–33.
  51. Pesaran, M.H. ve Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, in Econometrics and Economic Theory in the 20th Century:The Ragnar Frisch Centennial Symposium. 1–33.
  52. Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346. https://doi.org/10.1093/biomet/75.2.335.
  53. Scacciavillani, F. (1995). Exchange Rate Movements, Inflation Expectations, and Currency Substitution in Turkey. IMF Working Paper Series, 95–111, 1–18.
  54. Selçuk, F. (1994). Currency substitution in Turkey. Applied Economics, 26(5), 509–518. https://doi.org/10.1080/00036849400000019
  55. Selçuk, F. (1997). GMM estimation of currency substitution in a high-inflation economy: Evidence from Turkey. Applied Economics Letters, 4(4), 225–227. https://doi.org/10.1080/758518499
  56. Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2005). Zaman Serileri Analizi (1.baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  57. Sevüktekin M. ve Çınar M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi Eviews Uygulamalı. Bursa: Dora Yayıncılık.
  58. Tavlas, G. S. (1990). On the International Use of Currencies: The Case of the Deutsche Mark. IMF Working Papers, 90(3), 1. https://doi.org/10.5089/9781451930597.001
  59. Tavlas, G. S. ve Ozeki, Y. (1992). The Internationalization of Currencies: An Appraisal of the Japanese Yen. Occasional Paper (Sayı 90). Washington DC.
  60. Telatar, E. ve Telatar, F. (2001). Türkiyede Enflasyon Tahmin Hedeflemesi: Sabit Ve Değişken Katsayılı Markov-Değişimli Modellerin Karşılaştırması. İktisat İşletme ve Finans, 16(189). https://doi.org/10.3848/iif.2001.189.5188
  61. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2013). Enflasyon ve Fiyat İstikrarı. Erişim adresi: www.tcmb.gov.tr
  62. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2020). Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
  63. Uluslararası Ödemeler Bankası. (2020). Erişim adresi: https://stats.bis.org/statx/srs/table/d11.3?f=pdf
  64. Ünsal, E. (2017). Makro İktisat (11. baskı). Ankara: Murat Yayınları.
  65. Us, V. (2003). Analyzing the persistence of currency substitution using a ratchet variable: The Turkish case. Emerging Markets Finance and Trade, 39(4), 58–81. https://doi.org/10.1080/1540496x.2003.11052545
  66. Végh, C. A. (1989). The optimal inflation tax in the presence of currency substitution. Journal of Monetary Economics, 24(1), 139–146. https://doi.org/10.1016/0304-3932(89)90021-4
  67. World Bank. (2020a). Erişim adresi: https://databank.worldbank.org/source/global-economic-monitor-(gem)
  68. World Bank. (2020b). Erişim adresi: https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
  69. Zivot, E. ve Andrews, D. W. (1992). Further Evidence on the Great Cash, the Oil-Price Shock, and the Unit Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251–270.