ÇALIŞANLARIN İŞ YAŞAM KALİTESİ ALGILARI İLE MOTİVASYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: MUHASEBE MESLEK ELEMANLARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Yayınlanmış 26.06.2019
Anahtar Kelimeler
- Motivation,
- Accounting Personnel,
- Work life quality
- Motivasyon,
- Muhasebe Meslek Elemanları,
- İş Yaşam Kalitesi
Nasıl Atıf Yapılır
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Günümüzde işletmeler, varlıklarını sürdürebilmek ve rekabet ettikleri diğer işletmeler arasında öne çıkabilmek için sahip oldukları en önemli kaynaklardan birisi olan insan kaynağından etkin şekilde faydalanmanın önemini fark etmişlerdir. Bu durum, insan kaynağının birçok özelliği yanında iş yaşamında sahip olduğu hangi değerlerle motive olduğunu belirlemeye yönelik araştırmaları da gerekli kılmaktadır. Yapılan araştırmada, iş yaşam kalitesinin çalışan motivasyonu üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma modeli çerçevesinde oluşturulan hipotezler, muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirlik ofislerinde çalışmakta olan 152 katılımcıdan anket yöntemi ile toplanan veriler istatistik analiz programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, değişkenlerin birbirleri ile olan ilişkileri ve etki derecelerini belirlemek amacıyla korelasyon ve regresyon analizleri; bağımlı ve bağımsız değişkenlerin demografik değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ise tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, iş yaşam kalitesi ve motivasyonun genel düzeyi ve tüm alt boyutları arasında bir ilişkinin varlığını ve iş yaşam kalitesinin motivasyon üzerindeki pozitif yönlü etkisini doğrular niteliktedir. Bulgular ayrıca, çalışanların motivasyon düzeylerinin %53’ünün iş yaşam kaliteleri ile açıklandığını da göstermektedir.
Referanslar
- Aba, G. (2009). İş yaşam kalitesi ve motivasyon ilişkisi: Sağlık sektörüne bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Antalya.
- Akbolat, M., Turgut, M. ve Över, G. (2015). Hemşirelerin yaşam kalitesi algılarının motivasyonlarına etkisi: Bir kamu hastanesi örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 65-82.
- Albayrak, S. S. (2012). Otel işletmelerinin yiyecek- içecek departmanındaki çalışma koşullarının iş gören motivasyonuna etkileri: İstanbul’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Edirne.
- Anbari, Z., Abbasinia, M., Khadem, M., Rahmani, A., Asghari, M.,Nezhad, I.A. ve Dehghan, S.F. (2014). Effects of the quality of working life on job satisfaction in an auto parts manufacturing factory. International Journal of Emergency Mental Health and Human Resilience,17(1), 151-155.
- Argon, T. ve Eren, A. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Nobel Yayınları: Ankara.
- Ayaydın, M., ve Tok, H., (2015). Motivasyonu etkileyen faktörlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi: Gaziantep Örneği, Turkish Studies, 10(11), 187-200.
- Aydın, İ., Çelik, Y. ve Uğurluoğlu, Ö. (2011). Sağlık personeli çalışma yaşam kalitesi ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(2), 79-100.
- Baba, A.I. ve Ghazali, S.B. (2017). Influence of organizational justice on motivation of public sector employees in Nigerıa: An empirical investigation. International Journal of Management Research & Review, 7(9), 913-925.
- Bakker, A. ve Demerouti, E. (2006). The job demands-resources model: State of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309-328.
- Berl, R.L. ve Williamson, N.C. (1987). A review of the content theories of motivation as they apply to sails and sails management. American Business Review, January (1), 53-64.
- Chan, K.W. ve Wyatt, T.A. (2007). Quality of work life: A study of employees in Shanghai, China. Asia Pacific Business Review. 13(4), 501-517.
- Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis For Behavioural Sciences (2. baskı). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum & Associates.
- Çiçek, D. (2005). Örgütlerde Motivasyon ve İs Yaşam Kalitesi: Bir Kamu Kuruluşundaki Yönetici Personelin Motivasyon Seviyelerinin Tespit Edilerek İş Yaşam Kalitesinin Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
- Demir, A. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışma Koşullarının İşgören Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: İstanbul’daki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerin Önbüro Departmanında Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
- Demerouti, E., Bakker, A.B., Nachreiner, F., ve Schaufeli, W. B (2001). The job demands– resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86; 499–512.
- Drobnic, S., Beham, B. ve Präg, P. (2010). Good job, good life? Working conditions and quality of life in Europe. Social Indicators Research, 99 (2), 205-225.
- Efraty, D. ve Sirgy, J. (1990). The effects of quality of working Life (QWL) on employee behavioral responses. Social Indicators Research, 22, 31-47.
- Erat, Ş., Korkmaz, M., Çimen, V. ve Yahyaoğlu, G. (2011). Hemşirelerin iş yaşam kalitesinin motivasyona etkisi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık Ve Tıp Bilimler Dergisi, 2(1),1-29.
- Eren, E. (2011). Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar. Beta Yayınları: İstanbul.
- Erkol Bayram, G. (2017). Motivasyonun demografik ve mesleki özelliklere göre farklılaşması: Turist rehberleri üzerine bir araştırma. Journal of Yasar University, 12(48), 257-271.
- Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya’da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyonkarahisar.
- Ertan, H. ve Kaya, İ. (2012). Edremit körfezindeki konaklama işletmeleri çalışanlarının iş motivasyon düzeylerinin demografik ve meslekî özelliklere göre incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1),155-168.
- Genç, N. (2008). Yönetim ve Organizasyon. Seçkin Yayınları: Ankara
- Ghazi, M. ve Jalali, S.M. (2017). The effects of organizational justice and job motivation on organizational citizenship behavior and its impact on taxpayers. Revista Administração em Diálogo, 19, 39-61.
- Gupta, M., ve Sharma, P. (2011). Factor credentials boosting quality of work life of BSNL employees in Jammu Region. Sri Krishna International Research & Educational Consortium, 2 (1), 79-89.
- Hacıhasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2014). Bağımsız çalışan muhasebe meslek mensuplarının ve muhasebe çalışanlarının tükenmişlik, iş tatmini ve stres düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(4), 153-170.
- Hackman, J.R. ve Oldham, G.R. (1976). Motivation through the desing of work: Test of a theory. Organizational Behavior and Human Performance. August, 250-279.
- Herzberg, F. (2003). One more time: How do you motivate employees?Harvard Business Review, 81(1), 3-11.
- Huang, T.C., Lawler, J. ve Lei, C.Y. (2007). The effects of quality of work life on commitment and turnover intention. Social Behavior and Personality, 35(6), 735-750.
- İbicioğlu, H., Özdaşlı, K., Dalğar, H. ve Yılmaz, T. (2013). Muhasebe meslek mensuplarının içsel ve dışsal motivasyon düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 93-105.
- İyidemirci, H. ve Aydıntan, B. (2018). Motivasyon, örgütsel vatandaşlık davranışı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma; Ostim Organize Sanayi Bölgesi örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(3): 131-144.
- Jayaweera, T. (2015). Impact of work environmental factors on job performance, mediating role of work motivation: A study of hotel sector in England. International Journal of Business and Management, 10(3), 271-278.
- Jofreh, M., Yasini, A., Dehsorkhi, F.H. ve Hayat, A. (2013). The relationship between EFL teachers’ quality of work life and job motivation. Middle-East Journal of Scientific Research, 13(3), 338-346.
- Karakaya, A. ve Ay, F.A. (2007). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1):55-67.
- Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
- Khan, N.S., Riaz, A. ve Rashid, M. (2011). The impact of work content, working conditions, career growth on employee motivation. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(3), 1428-1433.
- Kıdak, L. ve Aksaraylı, M. (2009). Sağlık hizmetlerinde motivasyon faktörleri. Celal Bayar Üniversitesi SBE Dergisi. 7(1), 75-94.
- Kılıç, R. ve Keklik, B. (2012). Sağlık çalışanlarında iş yaşam kalitesi ve motivasyona etkisi üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(2), 147-160.
- Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayınları: İstanbul.
- Krejcie, R.V. ve Morgan, D.W. (1970). Educational and psychological measurement. 30, 607-610.
- Lau, R.S.M. (2000). Quality of work life and performance an ad hoc investigation of two key elements in the service profit chain model. International Journal of Service Industry Management, 11(5), 422-437.
- Levine, M.F., Taylor, J.C. ve Davis, L.E. (1984). Defining quality of working life. Human Relations, 37 (1),81-104.
- Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396.
- Memiş, K., Hoşgör, H., Boz, C., Gün, İ. ve Gündüz Hoşgör, D. (2015). İş yaşam kalitesi ve motivasyon ilişkisi: Metin Sabancı Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi örneği. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 220-230.
- Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modeli AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık: Ankara.
- Mosadeghrad, A.M. (2013). Quality of working life: An antecedent to employee turnover intention. International Journal of Health Policy and Management, 1(1), 49-58.
- Mottaz, J. C., (1985). The relative importance of intrinsic and extrinsic rewards as determinants of work satisfaction, The Sociological Quarterly, 26 (3), 365- 385.
- Özçelik, M.K. (2018). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin sorunları ve bu sorunların cinsiyet boyutu: Artvin ve Rize örnekleri. Karadeniz Araştırmaları, 15(58), 99-125.
- Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel Davranış. Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayın, No: 149, Eskişehir.
- Permarupan, Y.P., Al-Mamun, A. ve Saufi, R.A. (2013). Quality of work life on employees job involvement and affective commitment between the public and private sector in Malaysia. Asian Social Science, 9(7), 268-278.
- Robbins, P.S. ve Judge, T.A. (2017). Organizatonal Behavior. (İnci Erdem, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
- Shankar, V.J. (2014). A study on quality of work life and employee motivational strategies. International Journal of Scientific Research And Management, 2(5), 901-908.
- Sirgy M., Efraty, D., Siegel, P. ve Lee, D.J. (2001). A new measure of quality of work life based on need satisfaction and spillover theories. Social Indicators Research, 55(3), 241-302.
- Steers, R.M., Mowday, R.T. ve Shapiro, D.L. (2004). The future of work motivation theory. Academy of Management Review, 29(3), 379-387.
- Supranowo, (2017). The influence of working environment conditions, compensation and career development on employees’ working motivation at an Indonesian Bank. Expert Journal of Business and Management, 5(2), 142-148.
- Şantaş, F., Işık, O. ve Çilhoroz, Y. (2018). Hemşirelerin iş yaşam kalitesi, iş motivasyonu ve yaşam tatmini algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 64-76.
- Taysı, K. ve Canbaz, S. (2017). Yardımcı muhasebe elemanlarının iş doyum düzeylerinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma: İstanbul örneği. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, 19 (4), 1050-1065.
- Thakur, R. ve Sharma, D. (2019). A study of impact of demographic variables on quality of work life. Productivity, 59(4), 358-365.
- Tortop, N., Aytaç, B., Yayman, H. ve Özer, M.A. (2010). İnsan Kaynakları Yönetimi. Nobel Yayınları: Ankara.
- Toygar, Ş.A., Kara, D. ve Kırlıoğlu, M. (2018). İşgörenlerin iş yaşam kalitesinin incelenmesi: Ankara ilinde bir eğitim-araştırma hastanesi örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 306-320.
- Tulunay Ateş, Ö. ve Buluç, B. (2018). İlköğretim öğretmenlerinde motivasyon ve örgütsel bağlılığın demografik değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 1-30.
- Tuncer, M. ve Yeşiltaş, M. (2013). Çalışma yaşam kalitesinin otel işletmesi çalışanları üzerindeki etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 57-78.
- Qudah, S., Davies, J. ve Deakin, R. (2018). Can we get more satisfaction? Improving quality of working life survey results in UK Universities. Perspectives: Policy and Practice in Higher Education, October, 1-9.
- Varma, S. (2015). Quality of work life and work motivation among garment sector executive employees. The International Journal of Indian Psychology, 3(1), 115-123.
- Walton, R. E. (1973). Quality of working life: What is it? Sloan Management Review, 15(1), 11-21.
- Yılmaz, A. (2016). Algılanan örgütsel destek ortamında iş stresi ve iş yaşam kalitesinin iş performansı üzerine etkisinin araştırılması: İstanbul’da bulunan beş yıldızlı otellerde çalışan aşçılar üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.